ناوگان جهانی صمود و مأموریتی که در آن موفق بود

گروه جامعه و اقتصاد «سدید»؛ «برانکو مارچتیچ» [1] روزنامه‌نگار و پژوهشگری که در آثارش به نقد جریان قدرت حاکم در آمریکا می‌پردازد در مطلبی که وب‌سایت مجله اینترنتی «jacobin» آن را منتشر کرده است، به توقیف ناوگان جهانی صمود در آب‌های بین‌المللی از سوی رژیم صهیونیستی می‌پردازد. به گفته وی این ناوگان با وجود این که موفق نشد خود را به غزه برساند، اما موفق شد  اسرائیل را به یک رژیم منفور و مطرود جهانی تبدیل کند. ناوگان صمود که حامل فعالان و کمک‌های بشردوستانه از ۶۰ کشور جهان در ۶ قاره  بود، در فاصله‌ای حدود ۷۰ مایل دریایی از ساحل توقیف شد؛ اقدامی که به‌خوبی نشان می‌دهد تنها چیزی که برای رژیم اسرائیل مهم است نه حقوق بین‌الملل بلکه تداوم نسل‌کشی ملت فلسطین است.

چرا دولت‌ها کاری نمی‌کنند؟

چهارشنبه یک اکتبر (۹ مهر) بود که نیرو‌های اسرائیلی ناوگان جهانی صمود (GSF) را که در یک ماه قبل از آن برای رساندن کمک‌های بشردوستانه به غزه از دریای مدیترانه عبور کرده بود، متوقف کردند. آنها قایق‌ها را تنها چند ده کیلومتر پیش از رسیدن به ساحل غزه توقیف کرده و خدمه آنها را بازداشت کردند. این تازه‌ترین عملیات جسورانه از سوی ارتشی است که در دو سال گذشته با شجاعت! به جنگ زنان و کودکان غیرمسلح رفته و اکنون نیز نیروی دریایی خود را علیه قایق‌های حامل شیر خشک برای نوزادان به کار گرفته است. تا صبح روز بعد (از چهارشنبه یک اکتبر)، اسرائیل همه قایق‌ها به جز دو فروند را مصادره کرده و صد‌ها تبعه خارجی را بازداشت نموده و برای برخی نیز حکم اخراج صادر کرد. [همان زمان] به‌طرز شگفت‌انگیزی، یکی از قایق‌ها به نام «Mekino» وارد آب‌های غزه شد. این قایق حدود بیست کیلومتر با ساحل این سرزمین اشغالی فاصله داشت. بااین‌حال، به گزارش برگزارکنندگان، ارتباط با این قایق نیز قطع شد و مکان آن در ردیاب رسمی ناوگان صمود برای ساعت‌ها بدون تغییر باقی ماند؛ اگر این مکان‌یابی درست باشد، دستاوردی حیرت‌انگیز خواهد بود: قایق‌های غیرمسلحی که حتی خدمه آنها نیز گفته‌اند به‌سختی قابل دریانوردی بودند، توانسته‌اند محاصره تحمیلی از سوی اسرائیل را بشکنند این موضوع پرسشی اساسی را پیش می‌کشد؛ همان‌طور که گزارشگر ویژه سازمان ملل، «فرانچسکا آلبانیز»، مطرح کرده بود: «چرا کشور‌ها با نیروی دریایی خود این محاصره را نمی‌شکنند؟» تا به این وسیله قحطی  دست‌ساز اسرائیل در غزه را کاهش دهند؛ قحطی که از سوی دولت‌های مختلف جهان محکوم شده است.

ناوگان جهانی صمود که در آن فعالینی از ۶۰ کشور جهان در ۶ قاره حضور داشتند موفق شد اسرائیل را به یک رژیم منفور و مطرود جهانی تبدیل کند.

حمله‌ای که قابل انتظار بود

وقتی کشتی‌های اسرائیلی شروع به محاصره و سوار شدن بر قایق‌ها کردند، حتی خدمه ناوگان هم دچار سردرگمی شدند. ناوگان متشکل از بیش از ۴۰ قایق بود که در گستره‌ای وسیع از آب‌ها پراکنده بودند و درحالی‌که کشتی‌های اسرائیلی تلاش می‌کردند آنها را متوقف کنند، ارتباطات آنها قطع شده بود و خود خدمه هم اغلب نمی‌دانستند دقیقاً چه اتفاقی می‌افتد.

حتی زمانی که گزارش‌هایی در طول شب منتشر شد مبنی بر اینکه کشتی پیشرو، آلما — که فعال سوئدی، گرتا تونبرگ، یکی از شناخته‌شده‌ترین چهره‌های این ناوگان، نیز در میان خدمه‌اش بود — در حال توقیف است، اعضای خدمه در ویدئو‌های زنده ابراز بی‌اطلاعی می‌کردند از این‌که آیا واقعاً کشتی توقیف شده یا نه، تعداد کشتی‌های اسرائیلی چند تاست، آیا این کشتی‌ها ثابت هستند یا به سمت ناوگان در حرکت هستند  و سایر جزئیات.

با رسیدن خبر توقیف کشتی «آلما»، «الکس کولستون» [2]، سردبیر سایت «Drop Site News» که روی قایق «سیریوس» بود، گزارش داد که از ارتش اسرائیل هشداری دریافت کرده است مبنی بر اینکه اگر ناوگان به مسیر خود ادامه دهد، در حال شکستن «محاصره قانونی» است و اعضای آن تحت قوانین اسرائیل مورد پیگرد قرار خواهند گرفت. ویدئوها و گزارش‌هایی منتشر شده که نشان می‌دهند کشتی‌های اسرائیلی اقدام به کوبیدن عمدی به قایق‌ها، شلیک با توپ‌های آب‌پاش، استفاده از نوعی ماده انفجاری، و همچنین به‌کارگیری پهپاد کرده‌اند.

ناوگان جهانی صمود (GSF) یک شب پیش‌تر حدس زده بود که اسرائیل قصد توقیف آن‌ها را دارد، زمانی که چند کشتی نیروی دریایی اسرائیل در نیمه‌های شب ناوگان را تحت آزار و اذیت قرار دادند. «دیوید آدلر» [3]، هماهنگ‌کننده مشترک سازمان «Progressive International» که در قایق «فامیلی» حضور داشت، در آخرین پیام خود نوشت: «درحالی‌که این را می‌نویسم، خود را برای  حمله‌ای قریب‌الوقوعی آماده می‌کنیم».

در چهارچوب این آمادگی، خدمه چاقوهای آشپزخانه را دور انداختند و تصمیم گرفتند در صورت توقیف، تلفن‌های خود را به دریا بیندازند. ویدئوهای منتشرشده از قایق‌ها، اعضای خدمه را در حالی نشان می‌دهد که جلیقه نجات بر تن، آرام نشسته‌اند و منتظر توقیف و بازداشت خود هستند، و زمانی که توسط کشتی‌های اسرائیلی محاصره می‌شوند، دستانشان را بالا می‌برند. آدلر پیش‌تر نوشته بود:  «وقتی به قایق‌های ما وارد شوند، ما مقاومت نخواهیم کرد.»

اسرائیل هفته‌ها پیش از توقیف ناوگان، با تهدیدهای لفظی و فیزیکی ناوگان جهانی صمود (GSF) را هدف قرار داده بود — از جمله آزار و حمله با پهپادهای ساخت آمریکا — و ادعاهای بی‌اساس و عجیبی مطرح کرده بود مبنی بر اینکه این ناوگان توسط حماس سازمان‌دهی و هدایت شده است. این بخشی از همان پروپاگاندای ضعیف و بی‌اعتباری است که از ابتدا ویژگی بارز نسل‌کشی در غزه بوده؛ به‌طوری‌که وزارت خارجه اسرائیل در یکی از موارد، تصویری از «جورج گالووی[4]»، سیاستمدار سابق اسکاتلندی را منتشر کرده و مدعی شده بود او یکی از مقامات حماس است.

هرچند اسرائیل هیچ‌گاه رسماً مسئولیت حملات پهپادی را نپذیرفته، یکی از مقامات سابق دولت ترامپ در مصاحبه‌ای اخیر، به‌راحتی به چیزی اعتراف کرد که همه از قبل می‌دانستند: اینکه اسرائیل پشت حمله پهپادی در تونس بوده و همین نشان می‌دهد احتمالاً حملات مشابه علیه ناوگان نیز کار اسرائیل بوده است.

تنها پخش زنده رسمی ناوگان جهانی صمود  از لحظه توقیف، بیش از ۳ میلیون بازدید طی دوازده ساعت دریافت کرد.

با اینکه اطلاعات هنوز به‌طور کامل منتشر نشده، توقیف صمود تاکنون با خشونت نسبتاً اندکی صورت گرفته است که در تضاد با نمونه‌های قبلی توقیف ناوگان‌های کمک‌رسانی است که شامل کشتار چندین عضو توسط نیروهای ویژه دریایی اسرائیل بود. این در حالی است که دولت اسرائیل هفته‌ها تلاش کرده بود، هرچند بی‌رمق، اعضای این ناوگان را اعضای حماس جلوه دهد؛ و نیز در شرایطی که ارتش اسرائیل در دو سال گذشته بدون هیچ‌گونه پاسخگویی، بارها به کارمندان بین‌المللی امداد حمله کرده و آنان را به قتل رسانده است.

احتمالاً یکی از دلایل اصلی کاهش خشونت در توقیف ناوگان، توجه گسترده و بی‌سابقه افکار عمومی به آن بوده است. خشم عمومی نسبت به حمله قریب‌الوقوع اسرائیل به اندازه‌ای بالا گرفت که سه کشور متحد آمریکا — ایتالیا، اسپانیا و ترکیه — ناو‌های نظامی خود را برای همراهی با ناوگان اعزام کردند و  در حمایت از ناوگان، اعتراضاتی در سراسر جهان به راه افتاد. تنها پخش زنده رسمی ناوگان جهانی صمود (GSF) از لحظه توقیف، بیش از ۳ میلیون بازدید طی دوازده ساعت دریافت کرد.

ناوگانی از ۶ قاره جهان

ارزش این را دارد که کمی مکث کرده و به عمقِ غیرعادی و افراطی بودن این واقعه بیندیشیم. آب‌هایی که اسرائیل مدعی کنترل بر آنهاست — از جمله در سواحل اشغالی غزه — تنها تا فاصله  ۱۲ مایل دریایی از خط ساحلی امتداد دارند. اما ناوگان جهانی صمود (GSF) در حدود ۷۰ مایل دریایی دورتر از ساحل توقیف شد. حتی اگر محاصره غزه توسط اسرائیل — که از اساس غیرقانونی است — قانونی بود، باز هم اسرائیل هیچ حقی نداشت، نه طبق قوانین بین‌المللی و نه طبق عرف‌های پذیرفته‌شده جهانی در رفتار کشورها، که این قایق‌ها را در آن فاصله توقیف کرده و خدمه آنها را بازداشت کند.

اما فراتر از محل توقیف، مسئله هویت کسانی است که اسرائیل آنها را هدف قرار داد و بازداشت کرد. خدمه ناوگان جهانی صمود از ۶ قاره و نزدیک به ۶۰ کشور مختلف هستند، و قایق‌های این ناوگان تحت پرچم ملی کشور‌هایی مانند ایتالیا، پرتغال، لهستان و بریتانیا حرکت می‌کردند؛ کشور‌هایی که شهروندانشان سوار همین قایق‌ها بودند.

به گفته یکی از خدمه‌های ناوگان، این یعنی اسرائیل عملاً به نیمی از جهان اعلام جنگ کرده است  تا آن‌جا که سه کشور به ظاهر هم‌پیمان با اسرائیل، یعنی ایتالیا، اسپانیا و ترکیه، احساس کردند لازم است ناوهای جنگی خود را برای حفاظت از شهروندانشان در برابر ارتش اسرائیل اعزام کنند. این تحول بی‌سابقه‌ای است که اگر این دولت‌ها در لحظه آخر شهروندان خود را تنها نگذاشته بودند، آن‌طور که نخست‌وزیر ایتالیا، «جورجیا ملونی» گفته است، ممکن بود به معنای اعلام جنگ با اسرائیل باشد.

اما موضوع فقط «نیمی از جهان» نیست. موضوع، ائتلافی از متحدان و شرکای امنیتی ایالات متحده نیز هست. فهرست کشورهای مشارکت‌کننده در ناوگان، صرفاً شامل کشورهای آفریقای شمالی و خاورمیانه که به‌طور سنتی از آرمان فلسطین حمایت می‌کنند — مانند الجزایر، اردن و تونس — نمی‌شود. در این ناوگان، کشورهایی مانند پاکستان و عربستان سعودی حضور داشتند که شرکای امنیتی نزدیک آمریکا محسوب می‌شوند، به‌علاوه ۲۴ کشور متحد پیمانی آمریکا یعنی کشورهایی که آمریکا طبق تعهدات رسمی، موظف است در صورت حمله به آن‌ها، وارد جنگ شود.

در ناوگان جهانی صمود افرادی از خود آمریکا و ۲۴ کشور هم‌پیمان آمریکا بودند، اما دولت ترامپ برای حفاظت از آنها در مقابل حمله اسرائیل هیچ اقدامی نکرد.

این کشورها از قاره‌ها و مناطق مختلف هستند:

• اقیانوسیه: استرالیا و نیوزیلندآسیا: فیلیپین، ترکیه و ژاپناروپا (ناتو): بیش از ۱۲ کشور، از جمله اسپانیا، فرانسه و آلمان

در مجموع، این ماجرا تنها یک مسئله بشردوستانه یا سیاسی نیست؛ بلکه اکنون به شکلی بی‌سابقه، وارد قلمرو دیپلماسی، امنیت بین‌المللی، و احتمالاً تعهدات نظامی متقابل شده است. آمریکا نیز، که شهروندانش در ناوگان حضور داشتند، جزو کشورهایی است که در این ماجرا نماینده داشته است با این‌حال، دولت آمریکا هیچ اقدامی برای محافظت از شهروندان خود انجام نداد و نسبت به بازداشت آنان در آب‌های بین‌المللی هیچ واکنشی نشان نداده است.

در این ناوگان همچنین قطر حضور داشت؛ کشوری که دونالد ترامپ تنها چند ساعت پیش از تهدید مجدد شهروندانش توسط اسرائیل— برای دومین بار در یک ماه—  به‌طور یک‌جانبه تضمینی مشابه «حمایت ناتو» از سوی ارتش آمریکا به آن اعطا کرده بود. ترامپ متعهد شده بود که در صورت هرگونه حمله به حاکمیت قطر یا هر اقدام تجاوزگرانه خارجی علیه آن، حتی به شکل نظامی از قطر دفاع خواهد کرد. تنها یک هفته پیش، قطر هشدار داده بود که: «هرگونه نقض حقوق بین‌الملل و حقوق بشر شرکت‌کنندگان در ناوگان — از جمله بازداشت غیرقانونی—  منجر به پاسخ‌گویی خواهد شد.»

قطر پس از توقیف ناوگان، این موضع را بار دیگر تکرار کرد. بااین‌حال، تقریباً قطعی است که قطر از تضمین امنیتی شتاب‌زده ترامپ استفاده نخواهد کرد — اگرچه از نظر حقوقی می‌توانست چنین کند — و این مسئله برای دولت ترامپ خوش‌شانسی محسوب می‌شود: چون اگر قطر این تضمین را اجرایی کند، کاخ سفید ناچار می‌شود به‌طور ضمنی بی‌ارزش بودن این تعهد را بپذیرد.

به بیان دیگر، این رویداد، تازه‌ترین نمونه از رفتارهای فراقانونی اسرائیل است که اعتماد جهانی به چتر امنیتی ایالات متحده را بیش از پیش فرسوده می‌کند. چتری که اکنون به‌وضوح با علامت ستاره‌ای به‌شکل اسرائیل همراه شده  است؛ حمایتی که ظاهراً برای همه برقرار است، به‌جز زمانی که اسرائیل طرف مقابل باشد.

و این قطعاً یک رفتار یاغی‌گرانه از سوی اسرائیل است. واقعاً سخت است نمونه‌ای مشابه از کشوری بیابیم — حتی کشورهایی که به‌عنوان دشمن یا «کشور یاغی»  شناخته می‌شوند — که در آن، آن کشور به‌صورت علنی، شهروندان ده‌ها کشور را که مشغول فعالیتی صلح‌آمیز و قانونی در آب‌های بین‌المللی بوده‌اند، تهدید کرده و ارتش خود را علیه آن‌ها به‌کار گرفته باشد. چرا که اساساً چنین نمونه‌ای وجود ندارد.

اگر ایران یا کره شمالی کاری می‌کردند که اکنون اسرائیل در دریای مدیترانه انجام می‌دهد، بی‌شک جهان شاهد دعوت آشکار به جنگ می‌بود و این اغراق نیست. همین «حمایت از آزادی کشتیرانی» بود که هم دولت بایدن و هم دولت ترامپ به‌عنوان توجیه اصلی برای آغاز جنگ غیرقانونی علیه یمن مطرح کردند، زمانی که انصارالله شروع به حمله به کشتی‌های تجاری در دریای سرخ کرد. اکنون اما، اسرائیل دقیقاً همان کار را در مدیترانه انجام می‌دهد. این رژیم مدعی شده است که حق دارد به هر کشتی غیرنظامی در آب‌های بین‌المللی که به‌صورت بی‌پایه و اساس تهدید تلقی‌اش کند، حمله کند.

پیامدها یکی پس از دیگری در راه‌اند. واکنش‌ها به‌شدت در حال گسترش است: کلمبیا، که تحت ریاست جمهوری چپ‌گرای «گوستاوو پترو» [5] اداره می‌شود و دو تن از شهروندانش توسط اسرائیل بازداشت شده‌اند، همه دیپلمات‌های باقی‌مانده اسرائیلی را اخراج کرده  و توافق تجارت آزاد با اسرائیل را لغو کرده است. در ترکیه، که ۲۴ تن از شهروندانش توسط اسرائیل در ناوگان صمود بازداشت شده‌اند، دادستان کل استانبول تحقیقات قضایی درباره این رویداد را  آغاز کرده و وزارت خارجه ترکیه آن را «اقدامی تروریستی» توصیف کرده است. اسپانیا نماینده ارشد اسرائیل را احضار کرده و به‌شدت مورد بازخواست قرار داده است. کشورهای متعددی که شهروندانشان در این ناوگان بازداشت شده‌اند، واکنش‌هایی همراه با خشم نشان داده‌اند  از جمله مالزی، که نخست‌وزیر آن گفت: «بی‌عدالتی‌های رژیم اسرائیل باید فوراً متوقف شود و متعهد شد که تمام اقدامات قانونی و مشروع را برای پاسخ‌گو کردن اسرائیل انجام شود». اما شاید مهم‌ترین واکنش از سوی درون خود اروپا آمده باشد اتحادیه‌های کارگری ایتالیا — از جمله بزرگ‌ترین اتحادیه کشور — فراخوانی برای یک اعتصاب سراسری در حمایت از ناوگان جهانی صمود صادر کرده‌اند.

حمله به ناوگان جهانی صمود تازه‌ترین عملیات جسورانه از سوی ارتشی است که در دو سال گذشته با شجاعت! به جنگ زنان و کودکان غیرمسلح رفته است.

اما شاید فراتر از هر چیز دیگر، توقیف این ناوگان، نشانه‌ای مهم از میزان آمادگی دولت اسرائیل برای ادامه روند گرسنه نگه داشتن فلسطینیان تا سر حد مرگ است. نیروی دریایی اسرائیل این اقدامات را انجام می‌دهد با علم به اینکه این کار موجب افزایش انزوای جهانی، برانگیختن افکار عمومی در کشورهای دوست، و دورتر شدن رأی‌دهندگان حامی اصلی سیاسی‌اش خواهد شد فقط برای اینکه حتی ذره‌ای کمک خارجی وارد غزه نشود؛ کمکی که نه تنها هیچ تأثیری بر عملیات نظامی علیه حماس ندارد، بلکه در واقع به شهروندان خود اسرائیل که همچنان در غزه اسیرند و از قحطی رنج می‌برند، آسیب می‌زند. دولت اسرائیل با این رفتار به‌وضوح نشان می‌دهد که نه روابط بین‌المللی، نه جان شهروندان خودش، و نه منافع راهبردی‌اش، هیچ‌کدام مهم‌تر از تداوم روند نسل‌کشی خاموش در غزه نیستند.

در پسِ تمام این رویدادها، یک سؤال اساسی همچنان مطرح است: حمایت از چنین اقداماتی دقیقاً چه سودی برای ایالات متحده یا مردم آمریکا دارد؟ پاسخ روشن است: هیچ. بااین‌حال، دولت فعلی آمریکا — که خود را به شعار «اول آمریکا» مزین کرده — و متحدانش، به‌طرز عجیب و متناقضی همچنان از کشوری خارجی حمایت می‌کنند که هر روز بیش‌تر به یک رژیم مطرود جهانی تبدیل می‌شود و در عین حال، آشکارا به ایالات متحده توهین کرده و سیاست‌های آن را به چالش می‌کشد.

https://jacobin.com/2025/10/sumud-flotilla-israel-aid-gaza

/انتهای پیام/