«چادرهای آموزشی غزه»؛ مدرسه‌ای در میانه آوار

گروه جامعه و اقتصاد «سدید»؛ مدرسه، حق آموزش، امنیت کودکان -همه این مفاهیمی که زمانی به‌عنوان اصول اولیه حقوق بشر شناخته می‌شدند- در غزه ظرف ۴۷۰ روز حمله اسرائیل علیه مردم فلسطین رنگ باختند. دیوارهای مدارس، به جای خاطرات کودکی، حالا جای زخم‌ بمباران‌ها را بر تن دارند. مدرسه‌ای که قرار بود آینده را بسازد، حالا خود، قربانی آینده‌ای نامعلوم شده است. نیمکت‌هایی که کودکان روی آن رویا می‌نوشتند، زیر آوار توپخانه اسرائیل خفه شده‌اند و تخته‌ای که روزی آموزش را معنا می‌کرد، اکنون ردپای جنگ را به دوش می‌کشد. خاموشی این ساختمان‌های ویران‌شده، انعکاس خاموشی فهم قدرتمندان جهان است که چشم بر سرنوشت کودکانی بسته‌اند. اما تحیر آنجا فراگیر می‌شود که کودکان غزه نمی‌خواهند تا زیر آوار بی‌عدالتی جان دهند. در این گزارش، از مقاومت آموزشی معلمان و مدارس غزه می‌گوییم؛ از کلاس‌هایی که نبود سقف مدارسشان اجازه نداد تا آینده دانش‌آموزان، در زیر آوار دفن شود.

بعد از ۷ اکتبر ۲۰۲۳، رژیم اشغالگر اسرائیل نه‌تنها منازل فلسطینیان را بمباران کرد، بلکه تخریب عامدانه مراکز علمی، آموزشی و زیرساخت‌های حیاتی غزه را نیز در دستور کار قرار داد. پس از حمله به بیمارستان‌ها، دانشگاه‌ها و مدارس نیز به هدف مستقیم حملات اسرائیل تبدیل شدند. بسیاری از این مدارس، پناهگاه آوارگان جنگی شده بودند، اما این مسئله نیز مانع از حملات گسترده اسرائیل نشد؛ به‌گونه‌ای که ۹۰ درصد از این مدارس به‌طور کامل یا جزئی تخریب شدند. در ادامه این حملات، نیروهای زمینی ارتش اسرائیل، برخی از مدارس ویران‌شده را به پایگاه‌های نظامی تبدیل کردند؛ مناطقی که در آن، سربازان صهیونیست مستقر شده و یا از آنها به‌عنوان مراکز درگیری استفاده می‌کردند. مدارس، که باید پناهگاهی برای دانش و امنیت باشند، در غزه به میدان جنگ تبدیل شده‌اند؛ صحنه‌ای دیگر از نسل‌کشی عامدانه‌ای که هدفش، نابودی نه‌تنها حال، بلکه آینده فلسطینیان است.

رژیم صهیونیستی، فراتر از تخریب عامدانه مدارس و دانشگاه‌ها، از این مراکز آموزشی برای اهداف نظامی سوءاستفاده کرده است. طبق گزارش‌ها، دست‌کم ۱۸ مورد استفاده نظامی از ساختمان‌های «آنروا» (آژانس امدادرسانی و کاریابی برای آوارگان فلسطینی) به ثبت رسیده است. برخی از این مدارس، که باید پناهگاهی برای دانش‌آموزان و آوارگان جنگی باشند، به بازداشتگاه و مراکز بازجویی اسرائیل تبدیل شده‌اند. اما جنایت به همین‌جا ختم نمی‌شود. جنگنده‌های اسرائیلی بسیاری از این مدارس را که هزاران آواره فلسطینی را در خود جای داده بودند، هدف حمله قرار دادند و در مواردی، سربازان اسرائیلی در برابر دیدگان سایر آوارگان، اقدام به اعدام فلسطینیان کردند. در یکی از مدارس اردوگاه «جبالیا» پیکر متلاشی شده ۱۵ شهید که نیروهای اشغالگر آن‌ها را اعدام کرده بودند، کشف شد. همان مدارسی که حالا حیاط‌ آنها جای زمین‌بازی کودکان، قبرستان شده و پیکرهای شهدای فلسطینی درآنجا دفن شده است. مدارس غزه بعد از اینکه فضای امنی برای آموزش و بازی هزاران کودک شد، به تماشاخانه‌ای از تصاویر تیراندازی‌های صورت‌گرفته به دیوارهای مدرسه مبدل گشته است. [1]

یکی از مدارس وابسته به آنروا در غزه

یکی از مدارس وابسته به آنروا در منطقه النصیرات- فوریه

وضعیت مراکز علمی غزه پیش و پس از ۷ اکتبر

نوار غزه دارای ۸۰۰ مدرسه است که ۴۲۲ مدرسه دولتی، ۲۸۴ مدرسه وابسته به آنروا و ۷۰ مدرسه نیز خصوصی است. تعداد مراکز آموزش عالی در نوار غزه به ۱۷ مؤسسه می‌رسد. بعد از ۷ اکتبر ۲۰۲۳ و شروع حملات اسرائیل علیه نوار غزه، مدارس و دانشگاه‌ها مانند بیمارستان‌ها و مساجد مورد هدف مستقیم ارتش رژیم اشغالگر قرار گرفت. آن‌طور که وزارت آموزش‌وپرورش فلسطین در بیانیه‌ای در ۱۴ ژانویه ۲۰۲۵ اعلام کرد، از زمان ۷ اکتبر ۲۰۲۳ تا برقراری آتش‌بس، ۳۲۴ مدرسه دولتی و دانشگاه و ۶۵ مدرسه وابسته به آنروا در معرض بمباران و تخریب قرار گرفته‌اند که ۱۲۸ مورد به‌صورت کامل و ۵۷ مورد نیز به‌صورت جزئی تخریب شده‌اند. در این میان ۱۳۰۵۴ دانش‌آموز نیز به شهادت رسیدند. همچنین طبق این بیانیه تعداد شهدای معلم و کادر اداری در نوار غزه و کرانه باختری ۶۵۷ نفر اعلام شده است. [2]

بعد از ۷ اکتبر آموزش در غزه تعطیل شد؟

اما آنچه که در این میان قابل‌توجه است، تداوم امر آموزش در غزه به‌عنوان یکی از حقوق اساسی مردم این باریکه حتی در سطح حداقلی است؛ از همین رو در بحبوحه جنگ نیز برخی از معلمان دست از وظیفه و رسالت معلمی خود نکشیدند و به‌صورت فردی تدریس را ادامه دادند. در این میان برخی از مؤسسات بین‌المللی و محلی نیز برای آموزش دانش‌آموزان غزه‌ای پای کار آمدند و با نصب چادرها و رساندن تجهیزات مورد نیاز آموزشی، سعی کردند آموزش بچه‌ها بیش از این به تعویق نیفتد. البته در سپتامبر ۲۰۲۴ هم‌زمان با آغاز سال تحصیلی در کرانه باختری، وزارت آموزش‌وپرورش فلسطین برای اینکه امر آموزش در غزه بیش از این به تأخیر نیفتد، اقدام به ایجاد مدارس مجازی کرد که در ادامه شرح گزارش آن خواهد آمد.

پیدایش کلاس‌های چادری در غزه

با هدف قرارگرفتن مدارس و مراکز آموزشی و در پی آن شهادت تعدادی از معلمان و دانش‌آموزان، برخی از معلمان و اهالی غزه با ابتکارات فردی خود برای بازگرداندن آموزش به روند عادی خود تلاش کردند؛ اگرچه به دلیل کمبود امکانات این اقدامات در سطح محدودی بوده است. آن‌ها برای آموزش به ده‌ها کودک با تلاش‌های فردی، داوطلبانه و به‌صورت غیررسمی در داخل چادرهای برپاشده در اردوگاه‌های آوارگان یا در برخی مدارسی که به‌صورت جزئی تخریب شده بودند پای کار آمده تا کودکان غزه از یادگیری و آموزش عقب نمانند و این‌گونه «چادرهای آموزشی» به‌عنوان یک راه‌حل موقت برای جلوگیری از تعطیلی آموزش در غزه، ایجاد شد. این چادرها گرچه ممکن بود از ساده‌ترین ابزارهای آموزشی مانند کتاب، لوازم‌التحریر و نیمکت محروم باشد، اما فلسطینیان اصرار بر دریافت آموزش با استفاده از کمترین امکانات فراهم شده دارند. البته این چادرها و مکان‌های در نظر گرفته شده توان و ظرفیت پذیرش همه دانش‌آموزان را ندارد؛ به‌طوری‌که به دلیل کمبود امکانات و مکان مناسب و باوجود معلمانِ پای کار آمده، فقط تعداد محدودی از آن‌ها را می‌توانند پذیرش کنند. [3]

چادرهای آموزشی، نماد امید کودکان غزه

علی‌رغم تلاش‌های بسیار اما چادرهای آموزشی با یک سری از چالش‌ها مواجه هستند که بارزترین آن‌ها عبارت است از کمبود احتیاجات اساسی مانند معلمان باتجربه که افزون بر شرایط روحی و اجتماعی که دانش‌آموزان با آن مواجه‌اند، کار آموزش را سخت می‌کند.

چادرهای آموزشی در بحبوحه جنگ اسرائیل علیه مردم غزه به پناهگاه و مأمنی برای دانش‌آموزان بدل شد و به آن‌ها فرصت بازگشت به حقشان در آموزش را بخشید و برای آن‌ها در این شرایط سخت یک روزنه امید ایجاد کرد؛ چراکه این چادرهای آموزشی برای حمایت روحی و روانی از کودکان با فراهم‌کردن فضای امن می‌تواند احساسات آن‌ها را برانگیزد و معلمان غزه نیز به‌خوبی درک کرده‌اند که آموزش صرفاً یک کار آکادمیک نیست؛ بلکه گامی برای درمان روحی و بازسازی اجتماعی است. بر این مبنا، چادرهای آموزشی در تقویت روحیه و امید کودکان برای آینده‌ای بهتر نقش دارند؛ لذا فقط یک مکان برای تحصیل نیستند، بلکه نماد امید و چالش‌اند. چادرهای آموزشی در ارائه دروس اساسی مانند خواندن و نوشتن و ریاضی و همین‌طور حمایت روانی از کودکان از طریق فعالیت‌های تفریحی نقش ایفا می‌کنند و گرچه با ساده‌ترین امکانات آموزشی تجهیز شده، اما برای کودکان دانش‌آموز، فرصت بازگشت به تحصیل و ازسرگرفتن دوره تحصیلی‌شان را فراهم می‌کنند.

برخی چالش‌های آموزش در چادرها

علی‌رغم تلاش‌های بسیار اما چادرهای آموزشی با یک سری از چالش‌ها مواجه هستند که بارزترین آن‌ها عبارت است از کمبود احتیاجات اساسی مانند معلمان باتجربه که افزون بر شرایط روحی و اجتماعی که دانش‌آموزان با آن مواجه‌اند، کار آموزش را سخت می‌کند. در چنین شرایطی، معلمان باید با جدیت برای تشویق دانش‌آموزان برای بازگشت به آموزش و پیشرفت تحصیلی علی‌رغم فشارهایی که آن‌ها را احاطه کرده اقدام کنند.

تولد رؤیاهای جدید از درون چادرهای آموزشی

البته باید این را هم یادآوری نمود که معلمان داوطلب نیز تلاش بی‌حدومرز خود را تقدیم می‌کنند. ضمن اینکه بسیاری از گزارش‌ها به اهمیت چادرهای آموزشی در احیای امید در آموزش بین کودکان آوارگان فلسطینی اشاره دارد؛ چرا که برخی از این چادرها موفق به جذب تعداد زیادی از دانش‌آموزان شده‌اند که این موضوع، التزام جامعه و والدین کودکان را نسبت به تحصیل آن‌ها در این شرایط سخت، نشان می‌دهد. هر چادر آموزشی نیز دارای داستان‌های تأثیربرانگیز زیادی است. کودکان بر سختی‌های یادگیری زبان غلبه می‌کنند و دیگران علاقه آن‌ها را به هنر و موسیقی کشف می‌کنند. این کودکان علی‌رغم اتفاقاتی که بر آن گذشته، اما اراده قوی برای ادامه تحصیل از خود نشان می‌دهند. در واقع از دل این چادرها، رؤیاهای جدید شکل می‌گیرد.

در سایه جنگ و کوچ اجباری، آموزش یک ابزار قوی برای تغییر است. کلاس‌های چادری غزه نشان می‌دهد که امید حتی در سخت‌ترین شرایط نیز امکان رشد دارد و قصه آموزش در غزه یک سمبل قوی از اراده انسانی است و چیزی بیشتر از صرف یک فضا برای تحصیل است. چادرهای آموزشی تجسم امید و مبارزه‌طلبی است. در شرایط سخت جنگ، کودکان و جوانان ثابت می‌کنند که آن‌ها قادر بر تحقق آرزوها و رؤیاهایشان هستند؛ حتی اگر گام‌هایشان کوچک باشد. تلاش کودکان غزه به همه جهان مقابله با چالش‌ها و سعی برای رفتن به سمت دنیایی بهتر را می‌آموزد. [4]

برنامه مؤسسات بین‌المللی برای تداوم تحصیل کودکان غزه

برخی از سازمان‌های بین‌المللی بشردوستانه، برای ارائه راه‌حل‌های جایگزین در مواجهه با کاهش سطح آموزش در شرایط سخت جنگ به دلیل کمبود زیرساخت‌های آموزشی تلاش می‌کنند. این تلاش‌ها شامل تمرین معلمان برای تعامل با شرایط روحی دانش‌آموزان و فراهم‌کردن پلتفرم‌هایی برای تسهیل آموزش از راه دور است. بااین‌حال، این حمایت طبق چارچوب‌های مشخصی است و نیاز به سرمایه‌گذاری بیشتر برای اطمینان از تداوم روند آموزشی همه کودکان غزه دارد.

«یونیسف» نیز در ماه مه ۲۰۲۴ تصمیم گرفت دست‌کم ۵۰ چادر برای تقریباً ۶ هزار کودک پیش از مقطع اول تحصیلی (پیش‌دبستانی) تا کلاس دوازدهم با فعالیت‌هایی چون بازی، آموزش خواندن و نوشتن را در «رفح» برپا کند. البته این را هم ذکر کرد که این برنامه‌ها ممکن است با عملیات نظامی اسرائیل در آنجا مختل شود.

تیم‌های آنروا در اول آگوست ۲۰۲۴ مرحله اول از برنامه بازگشت به آموزش برای کودکان غزه را در ۴۵ مدرسه که به پناهگاه آوارگان فلسطینی تبدیل شده آغاز کردند که در طی این مرحله، برای آن‌ها فضایی برای بازی، ورزش، موسیقی و آموزش و بازگشت ارتباط با کودکانشان و دوستان قدیمی و شکل‌دادن دوستی‌های جدید فراهم شد. «رولاند فریدریش» - مدیر امور آنروا در کرانه غربی - نیز درباره وضعیت آموزش در نوار غزه گفت: «از آگوست ۲۰۲۴ در راستای وظیفه اخلاقی و قانونی‌مان، پویشی برای آموزش ۳۰ هزار کودک از طریق ارائه فعالیت‌های تفریحی و آموزشی در سطح حداقلی آغاز کردیم.»

از آنجایی که امکان استفاده از بزرگ‌ترین مدارس آنروا برای آموزش به دلیل تخریب و آسیب‌دیدن یا تبدیل‌شدن به پناهگاه صدها هزار آواره فلسطینی وجود نداشت، کارمندان آنروا و مؤسسات محلی برای ایجاد اماکنی به منظور ادامه حمایت‌های اساسی از جمله فعالیت‌های تفریحی و آموزشی تلاش می‌کنند. [5] مدیر امور آنروا در کرانه غربی ضمن تأکید بر التزام آنروا نسبت به ارائه تمام خدمات آموزشی و پزشکی به ساکنان چادرها گفت: «به‌صورت مستقیم اقدام به بازگشایی مدارس و مراکز بهداشتی برای ارائه خدمات به آوارگان می‌کنیم و با همکاری کمیته‌های مردمی در اردوگاه‌ها و دولت فلسطین نسبت به بازسازی زیرساخت و ارائه برخی از کمک‌ها به آوارگانی که مجبور به ترک خانه‌هایشان شدند، اقدام خواهیم کرد.»

«فیلیپ لازارینی» - سخنگوی آژانس آنروا - نیز بیان کرد: «کادر آنروا متشکل از معلمان و روان‌شناسان در برخی از مدارس اقدام به آموزش غیرمستقیم و غیررسمی از طریق بازی، ورزش، نقاشی و فعالیت‌های تفریحی می‌کنند، اما این خدمات آموزشی جایگزین آموزش رسمی محسوب نمی‌شود.» [6] گفتنی است که برخی از مجموعه‌های داوطلب نیز چند ماه پس از ۷ اکتبر برای اجرای فعالیت‌های تفریحی از جمله بازی، نقاشی و نمایش در حال تلاش و اقدام بوده‌اند. از سخت‌ترین چالش‌هایی که مجموعه‌های داوطلب با آن مواجه بوده‌اند، ایجاد مکان یا اتاقی بوده که جستجوی آن دو ماه وقت می‌گیرد و نهایتاً ناگزیر می‌شوند فعالیت‌های خود را در فضای باز یا مکان‌های تخریب شده جزئی اجرا کنند. «یونیسف» نیز در ماه مه ۲۰۲۴ تصمیم گرفت دست‌کم ۵۰ چادر برای تقریباً ۶ هزار کودک پیش از مقطع اول تحصیلی (پیش‌دبستانی) تا کلاس دوازدهم با فعالیت‌هایی چون بازی، آموزش خواندن و نوشتن را در «رفح» برپا کند. البته این را هم ذکر کرد که این برنامه‌ها ممکن است با عملیات نظامی اسرائیل در آنجا مختل شود. [7]

برنامه وزارت آموزش‌وپرورش فلسطین برای تحصیل کودکان غزه

مؤسسه‌های محلی نیز در مقابله با حملات وحشیانه رژیم اشغالگر اسرائیلی، برای نجات سال تحصیلی که به شکل تقریباً کاملی متوقف شده در حال تلاش بوده‌اند. در همین خصوص، وزارت آموزش‌وپرورش فلسطین در سپتامبر ۲۰۲۴ در بیانیه‌ای از فراهم‌شدن لینک‌هایی برای دریافت دروس آموزشی از دور برای دانش‌آموزان مدارس غزه خبر داد. این وزارتخانه در این بیانیه از دانش‌آموزان حاضر در نوار غزه درخواست کرده به‌منظور جبران سال تحصیلی گذشته و آغاز سال تحصیلی جدید در راستای فعال‌کردن مدارس مجازی از طریق لینک خاصی که در بیانیه درج شده، اقدام به ثبت‌نام کنند. این راهکار با هدف حمایت از روند آموزشی در تمام مدارس غزه و اطمینان از عدم انقطاع از تحصیل دانش‌آموزان غزه است. محتویات آموزشی در این مدارس مجازی نیز متناسب با برنامه‌های درسی بوده و نسبت به فهم مؤثر دانش‌آموزان اطمینان خاطر می‌دهد.

در این بیانیه اشاره شده که وزارت آموزش‌وپرورش وسائل ارتباطی متعددی را همچون شبکه‌های اجتماعی و سایت وزارتخانه برای ارتباط با دانش‌آموزان و والدین آن‌ها برای پیگیری هرگونه اخبار جدید فراهم کرده است تا دسترسی به اطلاعات و خدمات آموزشی به سهولت صورت گیرد. [8] «صادق الخضور» سخنگوی وزارت آموزش‌وپرورش فلسطین نیز در سپتامبر ۲۰۲۴ تأکید کرد «وزارتخانه درصدد آغاز گام‌هایی عملیاتی برای نجات تحصیل دانش‌آموزان در نوار غزه است.» او بیان کرد: «این وزارت‌خانه با مؤسسه‌های بین‌المللی، حقوقی و سیاسی مختص در عرصه آموزش ارتباط برقرار کرده تا در تحقق حق آموزش برای کودکان فلسطین ورود کنند و مسئولیت‌های خود را در توجه ویژه به این مدارس و تحقق این خواسته که هیچ مدرسه‌ای از حق آموزش حضوری مستثنی نشود، بر عهده گیرند.»

تجربه‌های گذشته از ایجاد کلاس‌های درسی ثابت کرده که سختی انجام آموزش حضوری در سایه تداوم جنگ و کوچ و بمباران پی‌درپی که موجب ازدست‌رفتن معلمان و دانش‌آموزان می‌شود و در نتیجه هدف اصلی از آموزش حضوری که کسب اطلاعات و فهم آن است، از بین می‌رود

سخنگوی وزارت آموزش‌وپرورش فلسطین تأکید کرد: «ارتباط وزارت‌خانه با تیم آموزشی و همین‌طور جابه‌جایی دانش‌آموزان در گرو برقراری سال تحصیلی است؛ چرا که در طول تعطیلات تابستانی، مداخلاتی از سوی چادرهای تابستانی که شکل آموزشی گرفته، صورت پذیرفته است. کمااینکه وزارتخانه برنامه‌هایی دارد که در صورت تداوم سال تحصیلی، تمرکز خود را بر اعطای هر آن چیزی که از دانش‌آموزان سلب شده، قرار دهد. [9]»

خبرگزاری «قدس پرس» نیز در اکتبر ۲۰۲۴ گزارش داد: «طبق رصدی که از اردوگاه‌های آوارگان فلسطینی در جنوب نوار غزه داشته، از سوی مدیران آموزش‌وپرورش «رام‌الله» ارتباط با معلمان غزه برای اطلاع از مناطقی که در آنجا حضور دارند، صورت‌گرفته و از آن‌ها خواسته شده اقدام به احصای تعداد دانش‌آموزان مقطع ابتدایی (کلاس اول تا چهارم) کنند تا پایگاهی برای اطلاع تعداد دقیق دانش‌آموزانی که امکان دریافت آموزش - چه به‌صورت حضوری و چه به‌صورت مجازی و از دور دارند - تشکیل دهند. این آمادگی برای ایجاد کلاس‌های درسی مقطع ابتدایی از کلاس اول تا چهارم در مناطق غرب نوار غزه نیز وجود دارد؛ به‌گونه‌ای که تحصیل به‌صورت مستقیم و حضوری و با اختصاص ۲ تا ۳ روز برای هر مجموعه باشد تا بیشترین تعداد ممکن از دانش‌آموزان در این کلاس‌ها حضور یابند.»

طبق این گزارش، با همکاری آنروا هماهنگی‌هایی بین وزارت آموزش‌وپرورش در رام‌الله و غزه برای چاپ کتاب‌های درسی خلاصه از دو درس زبان عربی و ریاضی برای دانش‌آموزان مقطع ابتدایی به‌صورت آزمایشی انجام گرفته است و با پایان نوامبر و ارزیابی این تجربه، در صورت موفقیت، این اقدام به سایر مقاطع تحصیلی نیز تعمیم داده خواهد شد. البته بنا بر گزارش قدس پرس، این آمادگی‌ها با موانع زیادی از جمله کمبود گزینه‌های موجود برای ایجاد مدارس یا کلاس‌های درسی در مناطق مملو از جمعیت آوارگان، در کنار مشکلات لجستیکی مانند سختی ایجاد مدارسی که با چادر و نایلون ساخته شده است و از گرمای تابستان و از نفوذ آب باران به داخل آنها در فصل زمستان محافظت نمی‌کند، روبرو است. تجربه‌های گذشته از ایجاد کلاس‌های درسی ثابت کرده که سختی انجام آموزش حضوری در سایه تداوم جنگ و کوچ و بمباران پی‌درپی که موجب ازدست‌رفتن معلمان و دانش‌آموزان می‌شود و در نتیجه هدف اصلی از آموزش حضوری که کسب اطلاعات و فهم آن است، از بین می‌رود. [10]

پروژه بازسازی غزه توسط دانشجویان مهندسی کشور تونس

در اقدامی قابل‌توجه، دانشجویان دانشکده مهندسی معماری در تونس، با شعار «خراب می‌کنند و ما می‌سازیم، کوچ می‌کنند و ما می‌مانیم»، یک پروژه معماری را با عنوان «بازسازی با افتخار غزه» با نظارت «انس التریکی» - استاد دانشگاه - ارائه دادند.

در اقدامی قابل‌توجه، دانشجویان دانشکده مهندسی معماری در تونس، با شعار «خراب می‌کنند و ما می‌سازیم، کوچ می‌کنند و ما می‌مانیم»، یک پروژه معماری را با عنوان «بازسازی با افتخار غزه» با نظارت «انس التریکی» - استاد دانشگاه - ارائه دادند. این پروژه شامل یک گام اساسی مهم برای ایده، کار و تعامل با تعدادی از مهندسان معمار و دانشکده‌های معماری در کشورهای عربی برای برداشتن گام‌های اولیه برای بازسازی غزه و تقویت معماری عربی در مقاومت برابر رژیم اشغالگر اسرائیل است.

اعضای کمیته بررسی پروژه‌های پیشرفته را «عبداللطیف عبید» - وزیر سابق آموزش‌وپرورش تونس - زهیر عباس، نبیرة الأخوة و منصف نوار - از اساتید دانشگاه - و یاسر جرادی - هنرمند تونسی -، عابد الزریعی - نماینده جبهه مردمی آزادسازی فلسطین در تونس و مدیر مرکز پژوهش‌های فلسطین - تشکیل می‌دهند. این پروژه‌های پیشرفته به شکل اساسی بر بازسازی مدارس تخریب شده تمرکز دارد؛ به‌طوری‌که شادی الرحیمی (دانشجو) طرحی را برای بازسازی مدرسه ابتدایی در محله «الرمال» در غزه، «فاطمة الزهراء العجیلی» (دانشجو) یک مدرسه مقطع دبیرستان در اردوگاه «الشاطی» و «مریم الطریقی» (دانشجو) پروژه بازسازی مدرسة «هاشم» در محله «الشجاعیة» را ارائه داده است. همچنین «وسام القصبی» و «حسام الاندلسی» که آن‌ها نیز دانشجو هستند برای بازسازی یکی از مدارس ابتدایی در «بیت حانون» فعالیت می‌کنند. برخی دیگر از دانشجویان نیز طرح‌هایی در خصوص ساخت برج‌های مسکونی، مساجد و مراکز پزشکی غزه ارائه داده‌اند. [11]

/ انتهای پیام /